Ajax verloor dit weekend van FC Twente, en de manier waarop dat gebeurde was ontluisterend. Helaas zijn de problemen die zondag op het veld te zien waren terug te leiden tot een vrij lange geschiedenis van problemen. Edwin van de Sar slaagde er na het vertrek van Marc Overmars in 2022 niet in om tijdig een nieuwe technisch directeur te vinden. Als gevolg daarvan dreef de club een tijdje stuurloos rond.
De functie van technisch directeur (of ‘directeur voetbalzaken’) binnen een Nederlandse voetbalclub laat zich ongeveer omschrijven als volgt:
- Je bent (eind) verantwoordelijk voor het samenstellen van een competatief team dat de doelstellingen van de club kan halen (bijvoorbeeld ‘Europees voetbal’)
- Je bent verantwoordelijk voor het in de gaten houden van de Internationale markt via de scouts van de club
- De input vanuit de jeugdteams gebruik je om zorgvuldig te bekijken welke spelers geschikt zijn om ‘door te stromen’ naar de selectie
Kortom: je moet zorgen dat er een team op het veld komt (en blijft) dat de doelstellingen van de club haalt, of zelfs overtreft.
Met de komst van extreem veel oliegeld de afgelopen 20 jaar zijn de transferprijzen van topspelers door het dak gegaan. Er zijn overigens ook genoeg bewijzen te vinden dat niet alleen geld een club maakt, zo kwamen onder andere Chelsea en PSG in handen van buitenlandse investeerders, zonder echt het gehoopte sportieve succes te halen.
Terug naar Ajax, want dat deed in de zomerstop iets opmerkelijks. Het liet een hele lijst aan basisspelers vertrekken: Kudus, Timber, Alvarez, Bassey Wijndal en Tadic mochten voor veel geld naar andere clubs. Daarbij waren Kudus (43 miljoen) en Timber (40 miljoen) de absolute cashcows.
Het andere opmerkelijke was dat de nieuwe technisch directeur van ajax: Sven Mitslilat maar liefst 11 spelers aantrok, voor een gemiddeld bedrag van 9 miljoen per speler.
Deze tactiek heeft veel weg van de manier waarop amateurs aandelen kopen: ze verkopen de winnaars, en kiezen met ‘gut feeling’ nieuwe goedkopere aandelen waarvan ze denken of hopen dat deze gaan presteren.
Wanneer je er echter vanuitgaat dat de spelersmarkt gelijkenissen vertoont met de aandelenmarkt dan is iedere speler ongeveer net zo goed als z’n prijskaartje. In de aandelenmarkt heet dit ‘ingeprijsd’: een term die betekent dat relevante informatie over dat aandeel al is verwerkt in de prijs. Als Timber een heel seizoen op de bank had gezeten dan was hij niet voor 40 miljoen aan Arsenal verkocht, maar misschien voor 30 miljoen. Het feit dat Timber fit is, en normaliter direct inzetbaar voor Arsenal zit nu ingeprijsd in de transfersom.
Uiteraard zullen technisch directeuren (en de scouts en adviseurs) altijd van mening zijn dat de deals die zij doen juist goed zijn. Want zij hebben ‘kijk’ op het spelletje, en wellicht hebben ze ook wat data over de speler. Of hebben ze wat opnames bekeken.
Het idee dat je de markt zomaar slimmer af bent is alleen ouderwets. Iedereen bekijkt video’s, iedereen heeft toegang tot analyse-data van deze speler. En je kunt er donder op zeggen dat grote clubs nog veel meer middelen hebben om onderzoek te doen. Daarom verkoop je spelers waarschijnlijk altijd te goedkoop, en koop je wellicht altijd te duur.
Uiteraard zijn er technisch directeuren die ‘de spelersmarkt’ hebben verslagen. Bij Ajax was dit jarenlang Marc Overmars, die er om bekendstond hier een goed oog voor te hebben.
Een ‘goed oog’ of ‘onderbuikgevoel’ moet echter niet voldoende zijn om een beursgenoteerde onderneming succesvol te maken of houden. Zoals gezegd: je zult continu de markt moeten verslaan. Trends in de gaten houden en op zoek naar diepe patronen. Ook historisch en cultureel gezien. Je zult van mislukte transfers moeten uitzoeken wat er precies fout ging. Lag dat aan de speler, de club? Andere factoren? De culturele factor is ook belangrijk: een speler kan in een warm klimaat de sterren van de hemel spelen, maar kan hij dat ook op het kunstgras van Heracles bij -5 graden? Als je een bepaalde speler koopt, wat betekent dit voor de rest van de selectie? En wie verkopen we dan voor meer geld dan hij in feite waard is?
In de film Moneyball met Brad Pitt bouwt deze aan de hand van statistische analyse een geheel nieuw honkbalteam. Hij koopt en verkoopt puur en alleen op basis van de data die Jonah Hill voor m heeft samengesteld. Met resultaat: met een piepklein budget weten ze door te dringen tot de finales. Dat viel op: datadriven baseball was geboren.
Daarmee is de vraag geboren: moet je als technisch voetbaldirecteur eigenlijk verstand hebben van voetbal? Of is het veel beter of verstandiger om mensen met verstand van statistiek en wiskunde aan de slag te laten gaan? Of een combinatie? Volgens mij bestaan deze personen eigenlijk niet. En wanneer je gekozen elftal niet presteert, dan ben jij het eerste aanspreekpunt. Kortom: het beroep van technisch directeur is een bijna onmogelijke opgave.
